سخن دبیر همایش
از زمانی که دولت- ملت همراه با شکل گیری مدرنیته در اروپا تشکیل شد، یکی از مهمترین موضوعات مطالعه علوم سیاسی مدرن و جامعه شناسی سیاسی رابطه متقابل دولت و ملت بوده است. با شکل گیری دولت- ملتهای بعدی در سایر جوامع بشری، موضوع نوع مناسب رابطه متقابل دولت و ملت همواره در اولویت بالای مطالعه و اندیشه ورزی اندیشمندان آنها قرار داشته است. با توجه به شرایط تاریخی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جوامع مختلف، تکوین دولت – ملتهای موجود در دنیا فرایند یکسان و سازوکار همانندی نداشته است، بلکه انواع دولت- ملتها با ویژگیهای مختلف تشکیل شده است. در اغلب کشورهای به اصطلاح «جهان سومی» یا «درحال توسعه»، در فرایند تکوین دولت- ملتها علاوه بر عوامل داخلی نامساعد، عوامل خارجی نیز اثرگذاشته و سبب شده دولت ایجاد شده رابطه متوازن و متناسبی با ملت و سایر نهادهای اجتماعی برقرار نکرده و انواع کژریختیها و ناکارکردیها و کژکارکردیها را به وجود آورد.
تکوین دولت- ملت در ایران نیز همین فرایند را طی کرده است. عوامل داخلی نامساعد و عوامل خارجی مداخلهگر سبب شدهاند رابطه متقابل دولت و ملت در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی متوازن و متناسب نباشد. در دوره پهلوی شکاف بزرگی بین دولت و ملت در همه زمینه ها وجود داشت، که سبب بحران مشروعیت آن و در نهایت انقلاب اسلامی و سقوط آن شد. پس از انقلاب اسلامی با دگرگونیها و اصلاحاتی که در این رابطه انجام شد رابطه دولت و ملت هماهنگتر و متوازنتر گردید. اما بخشی از کژریختیها و کژکارکردیهایِ دوره قبل به دوره جدید منتقل شده و عوامل داخلی و خارجیِ جدید نیز به آن افزوده شده، و سبب شده است که هنوز در بعضی از زمینهها رابطه متقابل دولت و ملت و سایر نهادهای اجتماعی و مدنی تناسب لازم را نداشته و شکافهایی وجود داشته باشد، و در نتیجۀ آن آسیب های جدی در بعضی از زمینه های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بوجود آید، که لازم است با بررسی و مطالعه عالمانه و واقع بینانۀ این روابط از منظر علوم اجتماعی مختلف شکافهای موجود شناخته شده و راهکارهای مناسب جهت رفع و کاهش آنها پیشنهاد شود. از آنجا که برای شناخت وضعیت این روابط و راهکارهای کارآمد برای رفع آنها فرمول استاندارد و از پیش ساخته شدۀ مناسبی وجود ندارد، ضرورت دارد اندیشمندان علوم اجتماعی مختلف کشور با پژوهش و رهیافت و دیدگاههای بومی موضوع را بررسی کرده و پیشنهادهای کاربردی و قابل اجرا در شرایط ایران مطرح کنند، و مسئولان جامعه نیز با بکارگیری راهکارهای پیشنهادی و انجام اصلاحات لازم، هماهنگی، توازن، و همدلی و همزبانی بیشتری بین دولت و دولتمردان از یک طرف، و ملت و شهروندان از طرف دیگر برقرار کنند، تا آسیبهای اجتماعی موجود، از جمله فقر، بیکاری، اعتیاد، فساد و غیره که غالباً نتیجه این شکافها است کاهش یافته و کیفیت زندگی مادی و معنوی ملت صبور و بردبار ایران افزایش یابد.
باید متذکر شد که با توجه به وسعت موضوع این مهم با یک همایش قابل تحقق نیست، بلکه لازم است در محورهای مختلف همایشهای تخصصیتری برگزار شده و با هم اندیشی متخصصان مختلف کشور، وضعیت رابطه متقابل دولت و ملت بطور دقیق رصد و شناسایی شده و راهکارهای مناسب، دقیق و کاربردی تری در وضعیت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران اسلامی برای رفع آنها پیشنهاد و اجرایی شود.
و من الله التوفیق
دکتر محمد حسین پناهی
رئیس دانشکده علوم اجتماعی و دبیر همایش
اهداف همایش
- بررسی ابعاد مختلف روابط دولت و ملت در ایران
- شناسایی ناهماهنگی‌ها و مشکلات روابط دولت و ملت در ایران
- پیشنهادهای کاربردی و سیاستی جهت رفع مشکلات روابط دولت و ملت در ایران
